Το προσφυγικό μωσαϊκό του Ευγενικού...
Το Ευγενικό είναι χωριό του Νομού Έβρου.
Ανήκει στο δημοτικό διαμέρισμα Μάνης του Δήμου Διδυμοτείχου, και
βρίσκεται σε απόσταση 15 χλμ. από τα ελληνοτουρκικά σύνορα
(Διδυμότειχο-ποταμός Έβρος) και 16 χλμ από τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα.
Απέχει περίπου 110 χλμ από την Αλεξανδρούπολη.
Βρίσκεται στις ρίζες χαμηλών λόφων στην άκρη της κοιλάδας του
Έρυθροπόταμου ή Κοκκινοπόταμου, με πανοραμική θέα στην κοιλάδα του
ποταμού.
Η παλαιά τοποθεσία του ήταν πάνω στους λόφους στα Παλαιοχώρια, περίπου 2 χλμ βόρεια του σημερινού χωριού. Η ονομασία του κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας ήταν Ντελίμοσλουκ με παραφθορά Ντελίμις, εξαιτείας του Αγά που κατοικούσε στο "μαχαλά και ονομαζόταν Ντελίμουσλαά. Την μετοίκηση στη νέα του θέση την οφείλει σε έναν εμπρησμό, ο οποίος, σύμφωνα με μαρτυρίες, προκλήθηκε από κατοίκους του γειτονικού ντόπιου χωριού του Σιτοχωρίου. Οι Τούρκοι που κατοικούσαν εκεί αναγκάστηκαν να ξαναχτίσουν τα πλίθινα σπίτια τους στη σημερινή τοποθεσία του Ευγενικού.
Τον Αύγουστο του 1922, ξεριζώθηκαν βίαια απ'τα χωριά της Ανατολικής Θράκης αναρίθμητες οικογένειες και κάποιες από αυτές εγκαταστάθηκαν στο τότε Δελήτιο.
Το χωριό αυτό λοιπόν, άλλοτε αμιγώς τουρκικό, ξαφνικά μεταμορφώθηκε σε ένα μωσαϊκό από πρόσφυγες, οι οποίοι καταγόταν από διάφορα χωριά της Ανατολικής Θράκης και της Ανατολικής Ρωμυλίας. Το προσφυγικό μωσαϊκό του Δελητίου μετά το καλοκαίρι του 1922, διαμορφώθηκε από τις παρακάτω ομάδες Ελλήνων:
1. Γκαγκαβούζηδες: Κατάγονται από το Φυλλοχώριο της επαρχίας των Σαραντά Εκκλησιών. Όταν ήρθαν στη Δυτική Θράκη μιλούσαν μόνο την τουρκική γλώσσα. Εγκαταστάθηκαν σε διάφορα χωριά ανάμεσά τους, η Σαύρα, το Θούριο και το Ευγενικό του Έβρου καθώς επίσης και τα Χρυσοχώραφα Σερρών. Στο Ευγενικό εγκαταστάθηκαν οι οικογένειες των Αργυριάδη Ανέστη, Καπουκρανίδη Αθανασίου, Κυριακίδη Ιορδάνη, Κυριακίδη Χρήστου, Κυριακίδου Σουλτάνας, Κυριακίδου Παρασκεύως και Ράπτη Ιωάννη.
2. Πασακιώτες: Κατάγονται από την Πασιθεα της περιοχής των Μαλγάρων. Στο Ευγενικό εγκαταστάθηκαν οι οικογένειες των Αναγνωστόπουλου Μιχαήλ, Ανδρικάκη (Χαραλαμπάκης ήταν το αρχικό επίθετο) Γεωργίου, Μανουσάκη Δημητρίου, Ματζαράκη Βασιλείου, Μιχαλακίδη Δημητρίου και Παρασχάκη Κωνσταντίνου.
3. Καβακλιώτες: Κατάγονται από το Καβακλι της Μακρας Γεφυρας. Στο Ευγενικό εγκαταστάθηκε μόνο μία οικογένεια, αυτή του Δανιηλάκη Απόστολου.
4. Ψάθιωτες: Κατάγονται από τους Ψαθάδες της Ανατολικής Θράκης. Στο Ευγενικό εγκαταστάθηκαν οι οικογένειες των Δαρόγλου Δημητρίου, Δαρόγλου Σταύρου, Λιαντζάκη Σταματίου, Παπαμιχαήλ Σταύρου, Τανταλάκη Πασχάλη, Τσικάκη Πασχάλη, Τσικάκη Χαρίτου, Τσομπανάκη Δημητρίου και Τσομπανάκη Μιχαήλ.
5. Γιαουπιώτες: Κατάγονται από το Γιαούπ της περιοχής της Μακράς Γέφυρας (Ουζούν Κιοπρού). Στο Ευγενικό εγκαταστάθηκαν οι οικογένειες των Δαγλιανάκη Γρηγορίου, Δαγλιανάκη Χρήστου, Ιωαννάκη Δημητρίου και Ιωαννάκη Ηλία.
6. Καραμτζιώτες: Κατάγονται από το Καρααμτζά της επαρχίας των Σαράντα Εκκλησιών. Στο Ευγενικό εγκαταστάθηκε μόνο η οικογένεια του Τουφάκη.
7. Ενετζέδες: Κατάγονται από το Ενετζέ (σημερινό Ινετζέ) της επαρχίας των Σαράντα Εκκλησιών. Στο Ευγενικό εγκαταστάθηκαν μόνο η οικογένεια του Ενέτζελη.
8. Πετρινοί: Κατάγονται από την Πέτρα της επαρχίας των Σαράντα Εκκλησιών (σημερινή ονομασία Καγιαλί). Μέχρι την περίοδο του βίαιου ξεριζωμού, οι Πετρινοί μιλούσαν αρχαία ελληνικά. Στο Ευγενικό εγκαταστάθηκε μόνο μία οικογένεια, αυτή του Καραδημητρίου Στογιάννη.
Όλοι οι προαναφέρθεντες λοιπόν, πήραν τις οικογένειες τους κι εγκαταστάθηκαν στο τότε Δελήτιο. Το 1957 ο εθνικός ευεργέτης Ευγένιος Ευγενίδης, αποφάσισε να δωρίσει 40.000 δραχμές για την κατασκευή υδροδότησης σε χωριό του Βορείου Έβρου. Δύο χωριά έβαλαν κλήρο για το ποιο θα κερδίσει τη δωρεά, το Δελήτιο και το Σοφικό (ήταν τα μοναδικά χωριά της περιοχής που δεν διέθεταν υδροδότηση). Ο κλήρος έτυχε στο Δελήτιο, το οποίο μετά την κατασκευή υδροδότησης με φυσική ροή, άλλαξε επίσημα και την ονομασία του σε Ευγενικό.
Τα στοιχεία προέρχονται από μαρτυρίες κατοίκων του χωριού. Οι φωτογραφίες τραβήχθηκαν από τον αείμνηστο συγχωριανό μας Μιχάλη Αργυριάδη.
Το Ευγενικό είναι χωριό του Νομού Έβρου.
Ανήκει στο δημοτικό διαμέρισμα Μάνης του Δήμου Διδυμοτείχου, και
βρίσκεται σε απόσταση 15 χλμ. από τα ελληνοτουρκικά σύνορα
(Διδυμότειχο-ποταμός Έβρος) και 16 χλμ από τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα.
Απέχει περίπου 110 χλμ από την Αλεξανδρούπολη.
Βρίσκεται στις ρίζες χαμηλών λόφων στην άκρη της κοιλάδας του
Έρυθροπόταμου ή Κοκκινοπόταμου, με πανοραμική θέα στην κοιλάδα του
ποταμού.Η παλαιά τοποθεσία του ήταν πάνω στους λόφους στα Παλαιοχώρια, περίπου 2 χλμ βόρεια του σημερινού χωριού. Η ονομασία του κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας ήταν Ντελίμοσλουκ με παραφθορά Ντελίμις, εξαιτείας του Αγά που κατοικούσε στο "μαχαλά και ονομαζόταν Ντελίμουσλαά. Την μετοίκηση στη νέα του θέση την οφείλει σε έναν εμπρησμό, ο οποίος, σύμφωνα με μαρτυρίες, προκλήθηκε από κατοίκους του γειτονικού ντόπιου χωριού του Σιτοχωρίου. Οι Τούρκοι που κατοικούσαν εκεί αναγκάστηκαν να ξαναχτίσουν τα πλίθινα σπίτια τους στη σημερινή τοποθεσία του Ευγενικού.
Τον Αύγουστο του 1922, ξεριζώθηκαν βίαια απ'τα χωριά της Ανατολικής Θράκης αναρίθμητες οικογένειες και κάποιες από αυτές εγκαταστάθηκαν στο τότε Δελήτιο.Το χωριό αυτό λοιπόν, άλλοτε αμιγώς τουρκικό, ξαφνικά μεταμορφώθηκε σε ένα μωσαϊκό από πρόσφυγες, οι οποίοι καταγόταν από διάφορα χωριά της Ανατολικής Θράκης και της Ανατολικής Ρωμυλίας. Το προσφυγικό μωσαϊκό του Δελητίου μετά το καλοκαίρι του 1922, διαμορφώθηκε από τις παρακάτω ομάδες Ελλήνων:
1. Γκαγκαβούζηδες: Κατάγονται από το Φυλλοχώριο της επαρχίας των Σαραντά Εκκλησιών. Όταν ήρθαν στη Δυτική Θράκη μιλούσαν μόνο την τουρκική γλώσσα. Εγκαταστάθηκαν σε διάφορα χωριά ανάμεσά τους, η Σαύρα, το Θούριο και το Ευγενικό του Έβρου καθώς επίσης και τα Χρυσοχώραφα Σερρών. Στο Ευγενικό εγκαταστάθηκαν οι οικογένειες των Αργυριάδη Ανέστη, Καπουκρανίδη Αθανασίου, Κυριακίδη Ιορδάνη, Κυριακίδη Χρήστου, Κυριακίδου Σουλτάνας, Κυριακίδου Παρασκεύως και Ράπτη Ιωάννη.
2. Πασακιώτες: Κατάγονται από την Πασιθεα της περιοχής των Μαλγάρων. Στο Ευγενικό εγκαταστάθηκαν οι οικογένειες των Αναγνωστόπουλου Μιχαήλ, Ανδρικάκη (Χαραλαμπάκης ήταν το αρχικό επίθετο) Γεωργίου, Μανουσάκη Δημητρίου, Ματζαράκη Βασιλείου, Μιχαλακίδη Δημητρίου και Παρασχάκη Κωνσταντίνου.
3. Καβακλιώτες: Κατάγονται από το Καβακλι της Μακρας Γεφυρας. Στο Ευγενικό εγκαταστάθηκε μόνο μία οικογένεια, αυτή του Δανιηλάκη Απόστολου.
4. Ψάθιωτες: Κατάγονται από τους Ψαθάδες της Ανατολικής Θράκης. Στο Ευγενικό εγκαταστάθηκαν οι οικογένειες των Δαρόγλου Δημητρίου, Δαρόγλου Σταύρου, Λιαντζάκη Σταματίου, Παπαμιχαήλ Σταύρου, Τανταλάκη Πασχάλη, Τσικάκη Πασχάλη, Τσικάκη Χαρίτου, Τσομπανάκη Δημητρίου και Τσομπανάκη Μιχαήλ.
5. Γιαουπιώτες: Κατάγονται από το Γιαούπ της περιοχής της Μακράς Γέφυρας (Ουζούν Κιοπρού). Στο Ευγενικό εγκαταστάθηκαν οι οικογένειες των Δαγλιανάκη Γρηγορίου, Δαγλιανάκη Χρήστου, Ιωαννάκη Δημητρίου και Ιωαννάκη Ηλία.
6. Καραμτζιώτες: Κατάγονται από το Καρααμτζά της επαρχίας των Σαράντα Εκκλησιών. Στο Ευγενικό εγκαταστάθηκε μόνο η οικογένεια του Τουφάκη.
7. Ενετζέδες: Κατάγονται από το Ενετζέ (σημερινό Ινετζέ) της επαρχίας των Σαράντα Εκκλησιών. Στο Ευγενικό εγκαταστάθηκαν μόνο η οικογένεια του Ενέτζελη.
8. Πετρινοί: Κατάγονται από την Πέτρα της επαρχίας των Σαράντα Εκκλησιών (σημερινή ονομασία Καγιαλί). Μέχρι την περίοδο του βίαιου ξεριζωμού, οι Πετρινοί μιλούσαν αρχαία ελληνικά. Στο Ευγενικό εγκαταστάθηκε μόνο μία οικογένεια, αυτή του Καραδημητρίου Στογιάννη.
Όλοι οι προαναφέρθεντες λοιπόν, πήραν τις οικογένειες τους κι εγκαταστάθηκαν στο τότε Δελήτιο. Το 1957 ο εθνικός ευεργέτης Ευγένιος Ευγενίδης, αποφάσισε να δωρίσει 40.000 δραχμές για την κατασκευή υδροδότησης σε χωριό του Βορείου Έβρου. Δύο χωριά έβαλαν κλήρο για το ποιο θα κερδίσει τη δωρεά, το Δελήτιο και το Σοφικό (ήταν τα μοναδικά χωριά της περιοχής που δεν διέθεταν υδροδότηση). Ο κλήρος έτυχε στο Δελήτιο, το οποίο μετά την κατασκευή υδροδότησης με φυσική ροή, άλλαξε επίσημα και την ονομασία του σε Ευγενικό.
Τα στοιχεία προέρχονται από μαρτυρίες κατοίκων του χωριού. Οι φωτογραφίες τραβήχθηκαν από τον αείμνηστο συγχωριανό μας Μιχάλη Αργυριάδη.
